DMC چیست؟

DMC مخفف Disaster Monitoring Constellation به معنای مجموعه ماهواره های پایش بلایای طبیعی است. این پروژه توسط کمپانی DMCii مدیریت می ­شود ولی ماهواره های آن متعلق به کشورهای متعددی است شامل: الجزایر، چین،نیجریه، اسپانیا، ترکیه، انگلستان و روسیه. ایده اصلی این پروژه این است که در صورت  بروز بلایای طبیعی بتوان حداقل روزی یکبار از تمام سطح زمین و از هرنقطه دلخواه یک تصویر داشت. البته در وضعیتهای طبیعی هر ماهواره توسط کشور خود اداره می شود.

دو ماهواره Deimos-1 (اسپانیایی) و UK-DMC2 (انگلیسی) جز این مجموعه هستند. ماهواره های این مجموعه جز  ماهواره های سبک وزن و زیر 100 کیلوگرم محسوب می شود. به این ترتیب با موفقیت آمیز بودن استفاده از چند ماهواره مشابه در آن واحد این ایده به صورت بین اللمللی نیز دارد تجربه می شود. جایی که می تواند با توجه به تنوع کشورهای شرکت کننده و همچنین صلح آمیز بودن آن محفلی خوب برای شراکت ایران در باشگاه فضایی جهان به صورت فعالتر باشد. گفتن از ما و ...(؟)... از مسئولان

روسیه دو ماهواره پایش بلایای طبیعی به فضا فرستاد

سازمان فضایی روسیه (RSA) اعلام کرده است که دو ماهواره جدید به ناوگان ماهواره های پایش بلایای طبیعی افزوده است. روسها این ماهواره  ها را با موشکی با برد متوسط به نام  RS-20 از پایگاه بایکنور قزاقستان از یک سکوی پرتاب زیرزمینی به فضا فرستاده اند.

 همراه با این دو ماهواره ، یک ماهواره 90 کیلویی اسپانیایی، ماهواره 97 کیلویی UK-DMC 2  انگلیس، ماهواره 190 کیلویی  DubaiSat-1 امارات و ماهواره مخابراتی 22 کیلویی NanoSat 1B اسپانیا و دو ماهواره مخابراتی مدار پایین به نامهای   AprizeSat 3 و AprizeSat 4 به فضا پرتاب شده اند ( خدا به روسها قوت بدهد مثل اینکه هندوانه بار زده از صحرای ورامین به بازار تهران می برند!!!)

البته هنوز خبری از فعال شدن این دو ماهواره روسی در مدار نرسیده است.

پرتاب ماهواره Risat-2

مرکز تحقیقات فضایی هند (ISRO) ماهواره  Risat-2 که یک سنجنده راداری را حمل می کند به فضا پرتاب نمود. ساخت (با کمک اسراییلی ها) و پرتاب این ماهواره توسط خود هندیها بود و هدف اصلی آن کاربردهای نظامی عنوان شده است. رئیس ISRO عنوان کرده است که تا این زمان ما به داده ای ماهواره های کانادایی Radarsat-1 and 2  وابستگی کامل داشتیم ولی از این پس از داده های خود استفاده خواهیم کرد. ساخت این ماهواره پس از حمله تروریستی بمبیی شتاب گرفت.

فارغ از مسایل فنی ساخت این ماهواره به کمک اسراییل تغییر جهتی مهم در سیاستهای هند به شمار می رود که تا این زمان محتاطانه با اسراییل همکاری می کرد. در این اواخر هندیها ماهواره جاسوسی Tec SAR اسراییل را به فضا فرستاده بودند که اعتراض ایران را هم در پی داشت. این ماهواره به طور خاص جهت جاسوسی از خاک ایران طراحی شده بود. با ساخت مشترک Risat-2  همکاریهای نظامی اسراییل و هند به مرحله جدی و البته خطرناکی می رسد. به این ترتیب هند با همکاریهای بیشتر با اسرایل قدم در راهی می گذارد که کشور ما باید به طور خاص به آن توجه داشته باشد. البته هند در این همکاریها در پی منافع خود است و نتیجه مستقیم آن در حال حاضر Risat-2 می باشد. امیدواریم تا کشور ما نیز با حضور قویتر در فضا و در شاخه سنجش از دور بتواند این فعالیتهای خاص کشورهای دشمن را بی اثر سازد.

چین برای اندونزی ماهواره سنجش از دوری می سازد

در ابتدای ماه مارس امسال دولت چین تصمیم گرفت تا به منظور بررسی آبهای ساحلی این کشور یک ماهواره سنجش از دوری به اندونزی تحویل دهد. اندونزی اعلام کرده است که از داده های این ماهواره برای بررسی جزایر و آبهای ساحلی این کشور استفاده خواهد نمود. در حال حاضر پایش این مرزهای وسیع آبی بسیار محدود انجام می شود.

مسئول این پروژه در اندونزی می گوید که بخشهای مختلفی از کشور نظیر گمرکات، وزارت دریا و ماهیگیری و ناوبری دریایی در سواحل و آبهای کشور فعالیت دارند. البته هنوز هیچ گونه جزییاتی از این ماهواره منتشر نگردیده است ولی اگر این ماهواره برای بررسی وضعیت کشتی ها  بخواهد بکار رود به قدرت تفکیکی زیر 5 متر نیاز دارد. حتی با توجه به پوشش دائمی ابر در منطقه پیش بینی یک سیستم راداری نیز دور از واقعیت نخواهد بود.

به این وسیله اندونزی هم سنجش از دور را به صورت جدی تری تجربه می کند.  مسئله پیوستن اکثر کشورها به جرگه دارندگان ماهواره های سنجش از دوری نباید از دید کشور ما پنهان بماند. کشوری که وسعت و تنوع در آن عاملی است که استفاده از تکنیکهای سنجش از دوری را تایید می کنند.

ماهواره کره ای به فضا خواهد رفت

سازمان تحقیقات هوا- فضای کره (KARI)، با شرکت ژاپنی صنایع سنگین میتسوبیشی و آژانس تحقیقات فضایی ژاپن قراردادی جهت پرتاب سومین ماهواره کره ای به نام Kompsat-3 توسط یک پرتابگر ژاپنی به نام H-IIA امضا نموده اند. این اولین بار است که میتسوبیشی برای پرتاب یک ماهواره غیر ژاپنی قراردادی را امضا می کند.  Kompsat-3 به عنوان قابل ترین ماهواره مشاهده زمینی در کره جنوبی در سال 2009 م به فضا پرتاب خواهد شد.

H-IIA  مهمترین پرتابگر ژاپنی است که اخیرا برای پرتاب ماهواره (ALOS)  Diachi به کار رفت. از این وسیله برای پرتاب ماهواره Ibuku که مشاهدات مربوط به گازهای گلخانه ای را انجام می دهد نیز به کار رفت.

Kompsat-3 ماهواره ای تصویربردار است که با همکاری EADS Astrium اروپایی توسعه یافته است. قدرت تفکیک پانکروماتیک آن 70 سانتیمتر و چهار باند (R,G, B and NIR) آن دارای قدرت تفکیک 8/2 متری (شبیه QuickBird) خواهد بود. ارتفاع مدار آن 670 کیلومتر و سرعت ارسال داده ها توسط آن  1 گیگا بایت بر ثانیه خواهد بود. جالب است که بدانید کره ایها در ادامه این پیشرفت های سریع به دنبال طراحی اولین ماهواره راداری خود به نام Kompsat-5 هستند. خوب معلوم می شود که این چشم بادامیهای زشت بجز ساخت سریالهای عامه پسند در فن آوریهای پیشرفته دنیا نیز خود را وارد کرده اند و با همکاری کشورهای پیشرفته به نتایج قابل توجهی دست یافته اند.

ویتنام دومین ماهواره خود را به کمک فرانسه می سازد

نخست وزیر ویتنام با مشارکت فنی ارزان قیمت فرانسه در ساخت دومین ماهواره ویتنام موافقت نمود. این ماهواره که VNREADSat-1  نام دارد به دنبال ساخت موفقیت آمیز ماهواره اول ویتنامیها یعنی VINASAT-1 ساخته و به فضا ارسال خواهد شد. VNREDSat-1 ماهواره ای کوچک با وزن تقریبی 150 کیلوگرم است که به منظور اهداف علمی و بررسی منابع طبیعی به فضا پرتاب خواهد شد. این ماهواره در سال 2012 به فضا پرتاب می شود و مدت عمر آن 5 سال مفید پیش بینی می شود.

هزینه تقریبی  100  میلیون دلاری برای این پروژه برآورد می شود ولی ویتنامیها معتقدند که با این سرمایه گذاری از خرید تصاویر ماهواره ای دیگر کشورها مستقل خواهند شد. پروژه VNREDSat-1  از حدود 5 سال پیش با مشارکت یک سازمان فضایی انگلیسی شروع شد. اولین ماهواره ویتنامیها ماهواره ای مخابراتی با هزینه 200 میلیون دلار بود که برای تقویت امواج مخابراتی و تلویزیونی در نقاط دورافتاده ویتنام طراحی و ساخته شد. البته این ماهواره شرق آسیا و همچنین آسیای جنوب شرقی، هند و هاوایی را هم پوشش می دهد.

اینبار ویتنامیها به بخش دیگری از کاربردهای فضایی توجه کرده اند که نکته کلیدی در مدیریت بخشهای مختلف اقتصادی و زیربنایی کشورشان است. امیدواریم که کشور ما نیز به زودی ماهواره ای سنجش از دوری و کاربردی را به فضا  ارسال کند تا مشکل همیشگی متخصصان این امر نیز کمی کمتر شود.

CBERS-2 پنجم امین سال فعالیت خود را جشن میگیرد

چندی پیش پنجمین سال حضور دومین ماهواره مشترک چین و برزیل ، CBERS-2، در فضا بود. پس از پنج سال که بیشتر از مدت پیش بینی شده نیز بود تمامی سیستم های این ماهواره به طور کامل و سالم کار می کنند. این ماهواره  توسط موسسه ملی مطالعات فضایی برزیل (INPE) و آکادمی علوم فضایی چین ساخته شد. CBERS-2  در 21 اکتبر 2003م  توسط موشک چینی Long March 4B از مرکز تایوآن چین به فضا فرستاده شد.

این ماهواره دومین موردی است که به طور مشترک توسط این دو کشور ساخنه شده است. برزیل و چین 20 سال پیش توافق نامه ای برای ساخت، پرتاب و مدیریت  ماهواره ها  امضا کرده اند و بر اساس آن تا به حال دو ماهواره به فضا فرستاده اند. ماهواره اول CBERS-1 نام داشت که در سال 1999 پرتاب شد و تا آگوست 2003 م در حال فعالیت بود.

توافق نامه دو کشور ساخت دو ماهواره دیگر  CBERS-3, CBERS-4  را نیز پیش بینی کرده است. متاسفانه دو کشور اعلام کرده اند که CBERS-3  تا سال 2011 آماده پرتاب نخواهد بود که باعث ایجاد یک گپ اطلاعاتی برای این سری ماهواره ها خواهد بود. به همین خاطر چین و برزیل بر ساخت ماهواره CBERS-2B که دقیقا مشابه CBERS-2 است توافق کردند و در 27 سپتامبر 2007 م که پیش بینی می شد CBERS-2 از فعالیت باز ایستد به فضا پرتاب شد.

ساخت سری ماهواره های CBERS  نمونه موفقی از همکاری کشورهایی است که می خواهند قدمهای نخستین را در کسب فن آوریهای پیشرفته بردارند. و می تواند به عنوان نمونه ای مناسب برای کشور ما نیز که در این راه گام های اولین را  برمی دارد مطرح باشد. به امید موفقیت روز افزون کشورمان ایران

طلسم GeoEye شکسته شد

بالاخره اولین سیگنال از ماهواره GeoEye-1 در زمین دریافت شد و این به این معنی است که ماهواره با موفقیت از دومین قسمت موشک پرتاب کننده نیز جدا شده است و مراحل ابتدایی کار خود درا شروع کرده است. و این یعنی اینکه پس از بارها تاخیر این ماهواره بالاخره پرتاب شد. طبق اعلام شرکت، ماهواره در حال انجام کالیبراسیون و کنترل های نهایی برای ورود به مرحله نهایی است.

مقامات شرکت GeoEye قول داده اند که در پایان پاییز امسال داده های این ماهواره برای فروش آماده باشد. این تصاویر دارای قابلیتهای بیشتری نسبت به تصاویر ماهواره های با قدرت تفکیک بالای قبلی نظیر IKONOS و QuickBird می باشد. به این ترتیب مجموعة ماهواره های با قدرت تفکیک بالا کامل تر می شود و کاربران بهتر و راحت تر به خواستهای خود می رسند.

GeoEye-1  قسمتی از برنامه  NextView مربوط به  سازمان ملی اطلاعات زمین مرجع آمریکاست (NGA) است که با همکاری شرکت خصوصی GeoEye  تولید شده است.  NextView  برنامه بزرگی است که دسترسی NGA به داده های با دقت بالا را برای پشتیبانی از امنیت ملی تضمین خواهد کرد.  شرکت GeoEye   قرارداد 500 میلیون دلاری ساخت این ماهواره را برنده شد و ظرف 4 سال ماهواره مورد نظر را ساخت.

حال ببینیم اساسا این ماهواره نسبت به ماهواره های قبلی چه تفاوتی دارد که این همه مورد توجه قرار گرفته است!؟

سنجنده پانکروماتیک این ماهواره  قدرت تفکیک حدود 0.41 متر دارد و همزمان سنجنده چند طیفی آن قدرت تفکیک  1.65 را فراهم می کند. ارتفاع این ماهواره 2 تنی حدود 681 کیلومتر از سطح زمین و سرعت  حرکت آن در مدار حدود 7 کیلومتر بر ثانیه است. (البته کاربران عادی حداکثر قدرت تفکیک 0.5 متر را طبق قوانین ایالات متحده در اختیار خواهند داشت). این ماهواره  در ساعت 11 و 50 دقیقه صبح از پایگاه نیروی هوایی وندربرگ در کالیفرنیا توسط موشک Delta II به فضا پرتاب شد و به این ترتیب هشتاد و سومین پرتاب موفق با این موشک را رقم زد.

به این ترتیب به GeoEye-1  خوش آمد می گوییم. حضور این ماهواره با قدرت تفکیکی که دارد گرچه نسبت به ماهواره QuickBird قدرت تفکیک بهتری را ارایه می دهد از این جهت مهم است که در کنار ماهواره هایی از این دست قرار می گیرد و بنابراین دسترسی کاربران به این گونه داده های ارزشمند  را فراهم می آورد. چیزی که اکثر کسانی که در این زمینه کار کرده اند به اهمیت آن واقفند.

تاخیر دوباره در پرتاب ماهواره GeoEye

تنها یک هفته مانده به زمان پرتاب، شرکت GeoEye اعلام کرد که ماهواره تجاری با قدرت تفکیک بالای GeoEye-1 در موعد مقرر به فضا پرتاب نمی شود. گزارش های متعددی در مورد دلایل این امر ابراز شده است. ابتدا قرار بود این ماهواره در سال 2007 در مدار قرار گیرد که به آوریل 2008 موکول شد و سپس به ماه آگوست. و اکنون وعده پرتاب این ماهواره در ماه سپتامبر داده شده است.

GeoEye می گوید که باعث این تغییرات شرکت ULA ،شرکت مسئول برنامه ریزی پرتاب، است. این تاخیرها پس از مشغول شدن هواپیمای پشتیبانی مخصوص در یک پروژه دیگر شروع شد. البته ULA به روزنامه واشینگتون پست اعلام داشته که همه چیز برگردن پنتاگون است که برای پرتاب یک ماهواره جاسوسی که مرتبط با امنیت ملی هم بوده است برنامه ها را تغییر داده است! جالب است که بدانیم که مدیر عامل GeoEye اعلام کرده است که ما شرکت کوچکی هستیم و البته در مقابل ULA قدرتی برای اعتراض نداریم!؟ (ظاهرا این اهم و مهم کردن  در آمریکا نیز ریشه ای قوی دارد مثل...)

ظاهرا  GeoEye  در این وسط بیش از همه متضرر شده است. این شرکت که تا به حال در این پروژه 500 میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است نگران بازگشت سرمایه خود است که قسمت عمده ای از آن به صورت مشارکتی می باشد.  با یک محاسبه سر انگشتی این شرکت نزدیک به 31 میلیون دلار طی این سالها ضرر کرده است. در کنار این قضیه سهام GeoEye   هم پس از اعلام تاخیر پرتاب ماهواره نزدیک 3 درصد افت پیدا کرد. GeoEye   امیدواری داده است که اینبار ماهواره با قدرت تفکیک بالای در مدار قرار گیرد. ما هم امیدواریم... چرا که هرچه تعداد این نوع ماهواره ها بیشتر شود به نفع ما کاربران است کاربرانی که بزرگترین مشکل آنها نداشتن تصاویر مفید و به روز در زمان دلخواه است . ما هم امیدواریم...

ماهواره Earthcare به فضا خواهد رفت

در چند سال اخیر موارد زیادی از اثرات تغییرات آب و هوایی به صورت طوفانهای سهمگین مشاهده شده اند که خسارات زیادی نیز بار آورده اند. به همین دلیل توجه سازمانهای فضایی کشورهای جهان به تولید و پرتاب سنجنده های پایش اتمسفر بسیار بالا گرفته است. بارها و بارها در 5 ساله اخیر اخباری در مورد پرتاب ماهواره هایی با اهداف هواشناسی شنیده ایم و اکنون نیز خبری دیگر در همین زمینه.

سازمان فضایی ژاپن (JAXA) یک سنجنده راداری جهت پروفیل برداری از ابرها توسعه داده است که قرار است روی ماهواره اروپایی  Earthcare در سال 2013 م در فضا قرار گیرد. شرکت  Astrium قرارداد 263 میلیون یورویی برای تهیه این ماهواره (شامل طراحی و ساخت ) امضا نموده است. این ماهواره ششمین ماهواره از برنامه زمین زنده سازمان ESA به شمار می رود.

Earthcare ماهواره ای با 4 سنجنده برای پایش جو است. علاوه بر سنجنده راداری ژاپنی، یک سنجنده Lidar اتمسفری، و یک رادیومتر پهن باند و یک سنجنده چند طیفی ساخت ESA نیز روی این ماهواره قرار خواهند گرفت. این مجموعه به گونه ای در کنار هم جمع آمده اند که توصیفی کامل از وضعیت اتمسفر در میدان دید سنجنده فراهم آورند. این کار مشترک ژاپنی ها و اروپاییها می تواند منجر به فهم بهتری از تعامل ابرها، هواویزهای جوی و تغییرات آب و هوایی شود.