بازنشستگی ماهواره لندست 5 به زودی

سازمان نقشه برداری زمین شناسی آمریکا رسما بازنشستگی ماهواره لندست 5  را در چند ماه آینده اعلام کرد. به این ترتیب طولانی ترین ماموریت ماهواره های تصویر بردار پایان خواهد یافت. این ماهواره بارها توسط متخصصین USGS بازیابی شده بود ولی با از کار افتادن ژیروسکوپ اصلی ماهواره  دیگر امیدی به بازگردادن آن نیست. این ماهواره که برای سه سال فعالیت طراحی شده بود در بیست و نهمین سال فعالیت بازنشسته خواهد شد. لندست 5 از سال 1984 تا به حال 150000 بار دور زمین گشته است و حدود دو ونیم میلیون تصویر از سطح زمین اخذ نموده است.

از سال 1984 تا به حال هر پدیده یا اتفاقی که بزرگتر از یک میدان فوتبال بوده است به خوبی توسط این ماهواره به صورت قابل شناسایی تصویر برداری شده است. مسئولین پروژه می گویند که دنباله برنامه سری ماهواره های لندست را پی خواهند گرفت اما امیدی به تکرار آنچه درباره لندست 5 افتاد ندارند.

این ماهواره توسط تیم مهنسی ناسا به ارامی از مدار خود خارج خواهد شد. ناسا قول داده است که لندست 8 را در فوریه 2013 به فضا ارسال کند. از سال 2008 سازمان زمین شناسی آمریکا داده های سری ماهواره های لندست را به صورت رایگان برای دانلود قرار داده است .

اگر مشتاق به دانستن مطالب بیشتری از این ماهواره ها هستید به سایت مربوطه در ادامه سری بزنید.

http://landsat.usgs.gov/

رشد بازار تصاویر ماهواره ای در کشورهای در حال توسعه

بر اساس آخرین گزارش ارایه شده توسط اتحادیه اروپا درباره بازار محصولات ماهواره ای، رشد بازار در کشورهای در حال توسعه بسیار بیشتر از دیگر کشورها بوده است. در حالی که رشد 6 درصدی بازار تصاویر ماهواره ای در سال 2011 نسبت به سالهای قبل کاهش چشمگیری را نشان می دهد (از سال 2006 تا 2010 به طور متوسط این بازار 20 درصد رشد داشته است) در کشورهای جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین و روسیه بیشترین رشد مشاهده می شود.

با توجه به پیش بینی پرتاب 288 ماهواره در دهه آتی، نسبت به دهه قبل که 149 ماهواره پرتاب شد، به نظر می رسد بازار تصاویر ماهواره ای داغتر از آنچه که هست بشود. این رشد تولید ماهواره بیشتر مدیون سرمایه گذاری دولتهاست که برای پایش اهداف جهانی یا مقاصد صنعتی عمرانی بومی در این قضیه تشریک مساعی می کنند.

کارشناسان کاهش رشدی که در بازار این تصاویر دیده می شود را بیشتر به ثبات در خریدهای دفاعی ایالات متحده می دانند. این کشور تا سال 2011 حدود 400 میلیون دلار تصویر خریده است. پس از ثبات خریدهای عمده دفاعی امریکا نیز کاهش یافته است.

پیش بینی می شود سرمایه گذاری در ساخت ماهواره ها تا سال 2021 حدود 24.3 میلیارد دلار بشود که نسبت به سال 2012 حدود 34 درصد رشد نشان می دهد. اگر چه سهم عمده ای از این مقدار به دولتها بر می گردد ولی بخش خصوصی نیز سهم قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد.

سهم کشور ما در این میانه تنها خرید است و متاسفانه درآمدی از این راه نصیب کشور ما نمی شود.

امیدواریم هرچه زودتر سرمایه گذاری بیشتری از سمت دولت و بخش خصوصی در این بازار کاملا مطمئن و پر سود صورت پذیرد.

اندکس تصاویر سنجنده های ETM و TM ماهواره Landsat

تصاویر سنجنده های ETM و TM از ماهواره Landsat در طی ده ها سالی که در میان جامعه محققین حضور داشته اند کاربردهای فراوانی پیدا کرده اند. در این پست قصد داریم آدرس فایلی را معرفی کنیم که اندکس این تصاویر در کل کره زمین است. با استفاده از این اندکس که در محیطهای GIS باز می شود می توان شماره مسیر و سطر (Path , row) تصویر منطقه مورد نظر را پیدا کرد. کافی است در نرم افزار، نقشه مورد نظر را در سیستم مختصات جغرافیایی روی اندکس مذکور جانمایی کنید و شماره تصاویر منطبق با آن منطقه را پیدا کنید . آدرس این اندکس برای دانلود :
دانلود اندکس لندست
البته اگر طول و عرض جغرافیایی مرکز منطقه مورد نظر را داشته باشید از طریق سایت زیر هم می توانید شماره تصویر مورد نظر خود را بیابید.
یافتن شماره تصویر
چنین اطلاعاتی برای ارزیابی تعداد تصاویر مورد نیاز و همچنین تعیین تصویر مورد نظر بسیار مفید می باشند.

یک ماهواره اسپات دیگر به فضا پرتاب شد.

ماهواره های SPOT از نسل ماهواره های اروپایی هستند که بیشترین حجم مشارکت در ساخت انها را فرانسه دارد. از سال 1986 از این سری ماهواره ها تا به حال 5 عدد به فضا پرتاب شده بود.

ماهواره SPOT شماره 6 در 9 سپتامبر امسال معادل 19 شهریور به فضا پرتاب گردید. ارتفاع مدار این ماهواره 694 کیلومتر است. قدرت تفکیک مکانی این ماهواره نسبت شماره 5 آنها بهتر شده است و در قسمت پانکروماتیک به 1.5 متر و در قسمت چند طیفی به 8 متر می رسد. باندهای طیفی این ماهواره به صورت زیر می باشند:

• Panchromatic (450 – 745 nm)
• Blue (450 – 525 nm)
• Green (530 – 590 nm)
• Red (625 – 695 nm)
• Near-infrared (760 – 890 nm)

شرکت SPOT همچنان تصاویر این ماهواره را نیز در ابعاد 60 در 60 کیلومتر ارایه می کند که نسبت به اندازه های تجاری فعلی (مثلا برای ماهواره Geoeye این مقدار حدود 15 کیلومتر در 15 کیلومتر است) قابل توجه و بزرگ است. این ماهواره روزانه تا 3 میلیون کیلومتر مربع را می تواند تصویر برداری نماید.

 شماره 7  این سری از ماهواره ها نیز قرار است در سال 2013 به فضا پرتاب شود.

کره جنوبی ماهواره ای جدید می سازد

کره جنوبی در تدارک ساخت ماهواره ای برای پایش محیط زیست در مداری زمین مرجع (geostationary) می باشد که قرار است در سال 2018 م به فضا پرتاب شود. وظایف این ماهواره تهیه داده هایی برای پایش آلودگی هوا و تغییرات اب و هوایی در شمال آسیا و شبه جزیره کره خواهد بود. کره ای ها مسئولیت این کار را بر عهده موسسه ملی تحقیقات محیطی خودشان گذاشته اند که قرار است در امسال همکاران خارجی ساخت ماهواره را انتخاب نماید. طبق برنامه قرار است ساخت ماهواره تا سال 2015 طول بکشد و بعد از آن فرآیندهای تست و نهایتا ارسال انجام پذیرد.

کره ایها تا کنون چندین ماهواره به فضا ارسال کرده اند که اکثر آنها موفقیت آمیز بوده است و با همکاری کشورهای دیگر انجام شده است. ولی در طی این پروژه ها تجربیات گرانبهایی به دست آورده اند که اکنون مشاور برخی کشورهای عربی  در ساخت ماهواره های کوچک شده اند.

پایان ناگهانی ماموریت ماهواره ENVISAT

با اعلام قطع ارتباط کامل با ماهواره اروپایی ENVISAT() و ناموفق بودن تلاشها در ایجاد ارتباط مجدد رسما پایان ماموریت این ماهواره توسط سازمان فضایی اروپا اعلام گردید. این ابر ماهواره اروپایی با ابعاد  26*10*5 متر 10 سال پیش (سال 2002) با هزینه 2.3 میلیارد یورویی توسط آژانس فضایی اروپا به فضا پرتاب گردید و 5 سال ماموریت پیش بینی شده خود  را تا 10 سال به صورت موفقیت امیز ادامه داد.

روی این ماهواره 8211 کیلوگرمی، ده عدد سنجنده نصب شده بود که اطلاعات ذی قیمتی را از سطح زمین کسب می کردند. لیست این سنجنده ها را با مشخصات دقیق از آدرس زیر می توانید پیدا کنید.

https://earth.esa.int/web/guest/missions/esa-operational-eo-missions/envisat/instruments

این سنجنده ها متنوع بودند و از سنجنده های چند طیفی معمولی گرفته تا سنجنده های راداری و ارتفاع سنجی در آنها حضور دارند.

اگرچه این ماهواره امروزه به یک  زباله فضایی بزرگ تبدیل شده است ولی تجربه پرتاب آن و همچنین اطلاعاتی که طی این 10 سال به زمین ارسال نمود بسیار ارزشمند بودند. دانشمندان پیش بینی می کنند تا 150 سال دیگر این ماهواره  در اطراف زمین حضور داشته باشد و به تدریج از بین برود. البته دو شی فضایی هر ساله از فاصلة 200 متری این ماهواره عبور می کنند که خطر برخورد آنها و متلاشی شدن این ماهواره و تولید هزاران زباله فضایی وجود دارد.

در زیر تصویری از موقعیت زباله های فضایی در اطراف زمین را مشاهده می کنید.

هند ماهواره راداری RISAT-1 به فضا فرستاد

هند ماهواره  ای راداری برای پایش پوشش گیاهی و همچنین بلایای طبیعی در همه شرایط آب و هوایی با نام RISAT-1 به فضا فرستاد. به این صورت هند فن آوری سنجنده های راداری را نیز بومی کرد و به نوعی پیشتازی خود در آسیا و جهان را حفظ نمود. این فن اوری تا به حال در اختیار کشورهای آمریکا، کانادا، چین، ژاپن و اتحادیه اروپا بوده است.

نخست وزیر هند به خاطر این پرتاب موفقیت آمیز به دست اندرکاران این پروژه تبریک گفت و از آن به عنوان نقطه عطفی در فن اوری فضایی هند یاد کرد. این ماهواره 1858 کیلویی سنگین ترین ماهواره ای است که تا به حال توسط موشکهای هندی PSLV به فضا برده شده است.  این ماهواره  حاصل تلاشی ده ساله است که قادر است در شرایط اب و هوایی بد و همچنین شبها از زمین تصویر برداری نماید.

تا قبل از این هندیها به کانادا به خاطر سنجنده های راداریش وابسته بودند. سازمان فضایی هند می گوید ارتفاع فعلی ماهواره 480 کیلومتر است که در صورت نیاز به مداری خورشید آهنگ با ارتفاع 536 کیلومتر برده خواهد شد. هندیها در سال 2009 نیز ماهواره ای راداری به نام  RISAT-2 از اسراییل با هزینه 110 میلیون دلار خریداری کرده بودند که به منظور اهداف نظامی مورد استفاده قرار می گرفت ولی هند اعلام کرده است که هدف این ماهواره جدید غیر نظامی و در حیطه کشاورزی است.

به هر حال همچنان که بارها هم گفته ایم باید از تجارب گرانبهای دیگران درس گرفت. اختراع دوباره چرخ دیگر هنر نیست .....  

مزایای تصاویر راداری چیست؟

چندی پیش به مقاله ای برخوردم که مزایای تصاویر راداری را شرح می داد به نظرم آمد ترجمه ان می تواند برای آشنایی با این نوع تصاویر که هنوز در کشور ما کم استفاده هستند مفید باشد......

 مزایای تصاویر راداری چیست؟

با پرتاب ماهواره هندی Risat-1 که سنجنده ای راداری را در خود دارد موضوع تصاویر راداری و مزایای آنها داغ شده است. در آسیا سرزمینهای بسیاری وجود دارند که پوشیده از ابر و مه هستند و تصاویر راداری مناسب این مناطق هستند علاوه بر این مزایای دیگری را نیز می توان برای این گونه تصاویر بر شمرد.

فن آوری رادار با آنتن مصنوعی (SAR) از طریق ارسال و تمرکز پالسهای امواج مایکروویو و آنالیز امواج بازگششتی عمل می کند. امروزه قدرت تفکیک مکانی سیستمهای راداری بسیار بهبود پیدا کرده است و در محیط آزمایشگاهی در حد میلیمتر و در عمل در حد متر (نظیر ماهواره های  Radarsat-2 و TerraSAR-X  ) رسیده است.

پایش و بررسی دائم وقتی ممکن است که هیچ مانعی و ناپیوستگی در تصویر برداری نباشد. سیستمهای راداری در زمان شب و روز، در انواع شرایط آب و هوایی قادر به اخذ تصویر هستند و نسبت به تصاویر نوری تاثیر کمتری می پذیرند. به همین خاطر مناسب پروژه های کشف تغییرات می باشند.

تصاویر راداری از سطح آب نیز می توانند اطلاعات جالبی را برای دانشمندان فراهم آورند. با وضعیتی که کشتیها و قطعه های یخ روی تصاویر راداری مشاهده می شوند می توان اطلاعاتی نظیر اندازه، جهت و سرعت حرکت آنها را محاسبه نمود.

دیگر مزایا و کاربردهای تصاویر راداری به طور خلاصه عبارتند از:

 ·        قابلیت تولید داده های سه بعدی بدون نیاز به تصاویر استریو

·        تهیه نقشه از مناطق دائما ابری

·        با استفاده از داده های چند زمانه راداری می توان جابه جاییهای پوسته زمین را محاسبه نمود.

·        قابلیت تصویر برداری در بازه های زمانی کوتاه به علت وسعت بالای منطقه برداشتی توسط سنجنده

·        قابلیتهای منحصر به فرد در زمینه پایش جنگل، سیل و مناطق ابگیر

این داده ها علیرغم استفاده های موردی هنوز در ایران ناشناخته هستند و می توان به عنوان یک پتانسیل تحقیقاتی موثر به آنها نگاه کرد

مجموعه ماهواره های همسان

ارسال ماهواره های مشابه در فضا که سنجنده های مشابهی را حمل کنند پدیده جدیدی نیست و کشورهای مختلف تا به حال اقدام به این کار نموده اند. مثلا مجموعه ماهواره های NOAA توسط آمریکا یا سنجنده های MODIS که روی دو ماهواره قرار گرفته اند.

پدیده جدیدی که سالهای اخیر شاهد آن هستیم پرتاب مجموعه ماهواره های همسان در قالب ماهواره های کوچک و کم حجم می باشد که توسط کشورهای مختلف انجام می شود. در حقیقت با کوچک شدن حجم ماهواره ها بخشی از هزینه ها پایین می آید و  بنابراین کشورهای متعدد می توانند از عهده آن برآیند. به این ترتیب تعداد ماهواره ها نیز می تواند بالاتر رود و در عمل قدرت تفکیک زمانی سنجنده ها بالاتر رفته و می توان در بازه های زمانی کوتاه تری تصویر از مناطق دلخواه داشت که در برخی پروژه ها امری حیاتی به شمار می رود.

یکی از این مجموعه ماهواره ها مجموعه (Disaster Monitoring Constellation) DMC است. این مجموعه که برای پایش زمین در رابطه با بلایای طبیعی به صورت روزانه طراحی شده است از چندین ماهواره  تشکیل می شود. در حال حاضر تعداد این ماهواره ها هفت عدد است که شامل ماهواره های زیر می شود:

Beijing-1,  NigeriaSat-1,  UK-DMC-1,  UK-DMC-2,  Deimos-1, NigeriaSat-X, NigeriaSat-2

کشورهای متعددی نظیر چین و انگلستان در این پروژه سهیم هستند. در واقع مالکیت هر ماهواره  به صورت جدا است ولی همه آنها با یکدیگر در جهت پایش زمین کار می کنند.

به  کمک این ماهواره ها هر روزه یک تصویر رنگی از هر منطقه از سطح زمین با قدرت تفکیک 22 و 32 متری در سه باند طیفی (شامل سبز، قرمز و مادون قرمز نزدیک) و یک تصویر پانکروماتیک با قدرت تفکیک 4 و 2.5 متر در اختیار است. عرض تصویر این ماهواره ها نیز بسیار بزرگ و در حدود 600 کیلومتر می باشد.

البته قرار است سه ماهواره  دیگر تا سال 2014 به این مجموعه اضافه شود.

برای اطلاعات بیشتر از این پروژه می توانید به سایت DMC International Imaging Ltd (DMCii)

رجوع نمایید.

پرتاب سومین ماهواره ایرانی

پرتاب سومین ماهواره ایرانی

سایت پروازهای فضایی بین المللی، روسیه و شوروی (ZARYA) اعلام کرد احتمالا در تاریخ 15 فوریه (26 بهمن)، ایران قرار است ماهواره نوید علم و صنعت خود را به مدار بیضی شکل 250-375 کیلومتری پرتاب نماید. این ماهواره با وزن 50 کیلوگرم، دارای دوربین تصویر برداری با قدرت تفکیک 400 متر می باشد. پیش تر ماهواره "رصد" با قدرت تفکیک 150 در این مدار قرار گرفته بود. اولین ماهواره ایرانی پرتاب شده نیز امید نام داشت.