ماموریت جدید چین بر روی سطح ماه

هفته قبل موشک چینی حامل یک سومین سفینه فضایی به سمت ماه نشانه رفت. قرار است این سفینه تا ۱۴ دسامبر (شنبه 23 آذر) بر روی سطح ماه بنشیند. این سفینه 1200 کیلوگرمی که chang'e3 نام دارد، دارای تجهیزات زیادی است که وظیفه اندازه گیری و ارسال اطلاعات به زمین را بر عهده دارند. از وسایل جالب این سفینه، داشتن یک تلسکوپ برای نشانه روی به سوی کورونا(تاج)ی زمین می باشد!

قبلا نیز چین در سال 2007 و 2010 دو سفینه مشابه به این را به سمت ماه فرستاده بود. علاوه بر این ناسا مدار گرد LADEE را برای تحقیقات ماه از سپتامبر سال جاری مورد استفاده قرار می دهد. بیشترین تحقیق اخیر دانشمندان بر روی ماه در زمینه میزان آب موجود در ماه و اطراف آن می باشد. اگر چه در این سالهای چندین پروژه مربوط به ماه از جمله برخورد یک موشک به سطح ماه و ... اجرا شده است، اما از زمان لونای ۲۴ (1976) که روسها این سفینه را به سوی ماه فرستاند،‌ اکنون چین مجددا یک سفینه soft-land را مجددا به سوی ماه فرستاده است.

جزئیاتی از خورشید گرفتگی فردا

همزمان با طلوع خورشید در مناطق مرکزی ایالت متحده امریکا (ساعت 16:51 به وقت ایران) خورشید گرفتگی آغاز خواهد شد. ابتدا در اقیانوس اطلس و شرق برمودا کسوف به صورت حلقوی و سپس به صورت کلی در یک خط به پهنای کمتر از ۵۸ کیلومتر خواهد بود. در هنگام ظهر به وقت محلی(ساعت17:33 به وقت ایران)، خورشید گرفتگی به اوج خود رسیده و بیشترین میزان گرفت کلی حدود 99 ثانیه در جنوب غرب کشورهای غنا و ساحل عاج در اقیانوس اطلس می باشد.  علاوه بر اینکه بعضی مناطق مرکزی افریقا نیز شاهد کسوف کلی خواهند بود، در دیگر مناطق کسوف به صورت جزئی قابل مشاهده است: 

متاسفانه در این زمان در بعضی مناطق ایران یا خورشید غروب کرده و یا در حال غروب می باشد. لذا بیشترین گرفت در جنوب غرب ایران و خوزستان اتفاق می افتد که حدود نیم ساعت از گرفت جزئی را خواهند دید و حداکثر  تا 30 درصد سطح خورشید بوسیله ماه پوشانده می شود. در تهران و مناطق مکرزی کمتر از 15 درصد گرفتگی قابل مشاهده است. در مناطق شرقی و جنوب شرق و شمال غرب کشور امکان دیدن این گرفتگی وجود ندارد. 

همانطور که خورشید ناقص در امریکا طلوع می کند، در ایران هم خورشید به صورت ناقص غروب خواهد کرد. درست مثل تصاویر زیر که شکل طلوع خورشید در میامی با شکل غروب خورشیید در اهواز و خرمشهر شبیه است:

سقوط آزاد دنباله دار بر روی خورشید!

در سایت آوااستار مطلب را از آقای حسین زارعی با عنوان شیرجه دنباله دار بر روی خورشید دیدم که روز پنجشنبه ۱۸ مهرماه اتفاق افتاده است. تصویر  شبیه سازی شده ای از سقوط یک دنباله دار و پایان عمر وی که بسیار زیبا به تصویر کشیده است. این واقعه که کمتر از ۴ ساعت طول کشیده شده بوسیله فضاپیمای خورشیدی سوهو ثبت شده است.

سوهو فضاپیمایی است که برای بررسی فعالیتهای خورشیدی در سال 1995 از سوی اسا و ناسا به نقطه لاگرانژی مدار زمین و خورشید پرتاب شد. در این نقطه جاذبه زمین و خورشید برابر بوده و 1.5 میلیون کیلومتر نسبت به زمین، به خورشید نزدیک تر است. این فضا پیما در کنار هدف اصلی خود تا کنون توانسته است بیش از ۲۰۰۰ ستاره دنباله دار را کشف کند و این دنباله دار هم یکی از آنهاست.

آیا ما هم افتخار دیدن دنباله دار را در روزگاه خواهیم داشت؟

دنباله دار بسیار عظیم آیسون در راه است. اکنون آن را می توان با یک تلسکوپ ۸ تا ۱۲ اینچی رصد کرد.

اما پیش بیش بینی برای دیدن آن با چشم غیر مسلح به نیمه آبان تا نیمه آذر می رسد. پیش بینی شده است اگر این دنباله دار در عبور از کمترین فاصله اش از خورشید منفجر نشود٬ بتواند تا قدر 14- هم بدرخشد! یعنی جسمی که همچون دنباله دار ایکیاسکی (Ikya-seki) در اکتبر 1965 در ژاپن از قدر 10- در هنگام ظهر و در کنار خورشید هم دیده شد. ظاهرا این دنباله دار قبل از عبور از کنار خورشید به سه تکه تقسیم شده و باز هم ادامه مسیر داده است. تصویر زیر از این دنباله دار در ۳۱ اکتبر ۱۹۶۵ می باشد:

دنباله دار  آیسون توسط دو نفر روس در سال قبل کشف شد. ۹ مهرماه قرار است از نزدیک ترین فاصله از مریخ عبور کند. مدارگرد مریخ و مریخ نورد کنجکاوی به کمک ۱۴ فضا پیما و تلسکوپ های قدرتمند ناسا برای ثبت تصاویر این لحظه آماده می شوند. پیش بینی ها برای رویت این ستاره دنباله دار در ماه دسامبر در آسمان صبحگاهی در زیر آمده است:

این ستاره با قطر ۵ هزار کیلومتر٬ قرار است دنباله ای به طول 90 هزار کیلومتر را در فضا ایجاد کند. حتی تصاویر تخمینی از ابعاد و اندازه این دنباله دار شبیه سازی شده اند که در زیر می بینید:

وضعیت هلال ماه شوال و عید فطر 1434

ساعت 2 و 12 دقیقه با مداد روز چهارشنبه 16 مرداد 1392 مطابق با 29 رمضان، ماه از فاصله 5 درجه ای جنوب خورشید عبور کرده و ماه نو می شود. در غروب این روز هلال با سن 17 ساعت و42 دقیقه در تهران، یک دقیقه زودتر از خورشید غروب خواهد کرد. لذا در هیچ نقطه ای از ایران نمی توان هلال شامگاهی را حتی با تلسکوپ مشاهده کرد. اما این هلال در بعد از ظهر و در شرایط خاص جوّی (که در ارتفاعات و قلل ممکن است آسمان بسیار شفاف باشد)، با تلسکوپ های بزرگ، توسط افراد خبره ممکن است رؤیت گردد.

با توجه به اینکه هلال صبحگاهی 15 مرداد را می توان با یک دوربین دوچشمی بزرگتر از 80 میلیمتر مشاهده کرد، می توان هلال آخر ماه رمضان را از نیم ساعت قبل از طلوع خورشید تا ساعت 12 ظهر، با تلسکوپ تعقیب نمود. در این هنگام جدایی زاویه ای ماه از خورشید، شبیه به هلال بعد از ظهر 16 مرداد خواهد بود. لذا دیدن هلال صبحگاهی 28 رمضان، تجربه ای برای دیدن هلال شوال در 29 رمضان خواهد بود. در این متن به بررسی علمی این موضوع خواهیم پرداخت. برای دریافت فایل مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید:

http://s4.picofile.com/file/7862421391/shawwal_1434_3.pdf.html

کشف چهاردهمین قمر نپتون

تیمی از رصدگران به سرپرستی مارک شوالتربا استفاده از تصاویر ترکیبی به دست آمده از تلسکوپ هابل و تصاویر حاصل از سفینه های فضایی راهی منظومه شمسی که در بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ گرفته شده اند٬ چهاردهمین قمر سیاره نپتون را کشف کرده اند. این قمر با نام  S/2004N1 بر خلاف حرکت دیگر اقمار به دور این سیاره می چرخد. تصاویر زیر وضعیت این قمر را در کنار  حلقه های این سیراه نشان می دهد. این تصاویر از تلسکوپ هابل در  سال ۲۰۰۹ به دست آمده است:

طول مدت روزه داری در نقاط مختلف ایران

ماه رمضان که میشه، سوالات نجومی هم از هلال و ساعات شرعی و قبله و ... به سراغ مردم می آد و مرتب سوال می کنن. همین امروز یکی تماس داشت و می گفت چرا اذان مغرب تهران و اهواز یکی میشه؟

در شکل زیر با استفاده از نرم افزار hp3planet مرز روز شب برای ورود روز به کشور و شب به کشور را تهیه کرده ام. این تصویر برای اول ماه رمضان که نزدیک به انقلاب تابستانی است، می باشد (برای انقلاب زمستانی در اول دی ماه، تصاویر سمت راست و سمت  چپ را باهم عوض کنید). در اعتدالین (اول فرودین و اول مهر) طول و شب برای تمام نقاط کره زمین برابر با 12 ساعت خواهد بود و ساعات اذان صبح، ظهر و مغرب مناطق مختلف، از روی اختلاف زمان محلی بین آنها به دست می آید (مثلا مشهد و تهران 30 دقیقه و تهران و تبریز 20 دقیقه و ...).

در ادامه برای درک بهتر تصویر فوق محاسباتی را برای اذان صبح و مغرب شهرهای خاص به دست آورده و طول مدت روزه داری را در آنها به دست آورده ام. مقادیر مینیمم را با رنگ سبز و مقادیر ماکزیمم را با رنگ قرمز مشخص کرده ام. نتایج جالب زیر را ببینید:

کمترین طول مدت روزه در بندر جاسک حدود 14 ساعت و 34 دقیقه

بیشترین مدت روزه داری در پارس آباد مغان حدود 17 ساعت و 6 دقیقه 

 

ثبت اولین تصویر از هلال رمضان در فرانسه

یک عکاس خبره از پدیده های نجومی در فرانسه به نام دیری لگالت امروز صبح توانست در ساعت ۱۱ و ۴۴ دقیقه به وقت ایران و همزمان با مقارنه ماه و خورشید٬ از هلال رمضان با جدایی 4.4 درجه از خورشید بوسیله تلسکوپ و سی سی دی در طول موج مادون قرمز تصویر برداری نماید. تصاویر این شاهکار نجومی را در زیر می بینید:

برای دیدن دیگر کارهای خارق العاده ایشان به سایت http://www.astrophoto.fr/ مراجعه نمایید.

وضعیت هلال ماه مبارک رمضان

ماه در ساعت 11:45 روز دوشنبه 17 تیرماه از جنوب خورشید عبور می کند (زمان مقارنه). در غروب روز دوشنبه به علت فاصله کم با خورشید، هلالی تشکیل نمی شود و حتی در ایران و عربستان ماه زودتر از خورشید غروب می کند. در نتیجه امکان رویت هلال در غروب روز دوشنبه 17 تیر برای هیچ از خشکی های کره زمین وجود ندارد.

موعد رصد هلال ماه رمضان 1434 در غروب روز سه شنبه 18 تیر 1392 می باشد. این هلال در لحظه غروب خورشید در مرکز ایران (عرض 32 درجه و 26 دقیقه و طول 53 درجه و 41 دقیقه) حدود 32 دقیقه مکث، 5.5 درجه ارتفاع، 15 درجه جدایی زاویه ای و 13.8 درجه اختلاف سمت با خورشید دارد. به علت قرار گرفتن این هلال در اوج (404 هزار کیلومتر) و منفی بودن عرض دایره البروجی (4.9- درجه)، شرایط رصدی آن برای کشورمان و عرض های شمالی بسیار سخت است.

اگر چه در زمان رصد فوق، روز 30 ام شعبان می باشد و عموما دیدن هلالهای روز 30 ام نباید چندان سخت به نظر برسد، اما شرایط فوق باعث می شود تا دیدن این هلال با چشم غیر مسلح از اهمیت فوق العاده ای از نظر علمی و از نظر شرعی (برای علمایی که ملاک آنها رویت با چشم غیر مسلح است) برخوردار باشد. 

محاسبات نشان می دهد با توجه به نقشه فوق یک نوار بحرانی به پهنای حدود 110 کیلومتر برای رؤیت هلال با چشم غیر مسلح وجود دارد که به علت وجود خطا در این منطقه نمی توان با قطعیت رؤیت هلال با چشم غیر مسلح را پیش بینی کرد. در جنوب این نوار، خط واصل قائن، قم و همدان است و در شمال این نوار خط واصل خواف، رباط کریم و دیوان دره می باشد. همانطور که در نقشه نیز آمده است، در جنوب این نوار و در اکثر مناطق کشور امکان رویت هلال با چشم غیر مسلح پیش بینی می شود که در مناطق نزدیک به نوار بحرانی، به آسمان شفاف و رصدگران با تجربه نیاز دارد. اما در شمال نوار بحرانی با توجه به دسته بندی مناطق به یک دوربین دوچشمی 50 تا 60 میلیمتری احتیاج است. ضمنا مدل مثلثی برای رؤیت هلال قبل از غروب خورشید پیش بینی می کند امکان رویت هلال با تلسکوپ های بزرگتر از 10 اینچ از ساعت 11 صبح فراهم می شود. دیدن این هلال در بهترین زمان ( موقع هم ارتفاعی ماه و خورشید) در ساعت حدود 14 با دوربین های بزرگتر از 70 میلیمتر امکان پذیر خواهد بود. 

برای دیدن جزییات پیش بینی ها به نشانی های زیر مراجعه کنید:

http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=265&Itemid=1

http://helalemah.ir/index.aspx?_Page=3&_Id=1042&_Link=No&_Rt=No

نمایش رقص سیارات در این روزها

قبلا خبری در مورد مقارنه سیارات مشتری٬ زهره و عطارد را در آسمان شامگاهی گذاشته بودیم. اینبار یک انیمیشن از حرکت این سه سیاره را در روز های بین 30 اردیبهشت تا 20 خرداد که توسط انجمن نجوم اردن تهیه شده است را برایتان قرار داده ایم که در زیر می بینید: