ماه گرفتگی روز ۱۳ رجب از ایران قابل مشاهده نبود

روز شنبه ۵ تیر ماه ۱۳۸۹ مصادف با ۱۳ رجب ۱۴۳۱ میلاد امام علی (ع) مصادف با ماه گرفتگی جزئی بود که در مناطق شرق آسیا و استرالیا و همچنین در مناطق غربی امریکا قابل  مشاهده بود. زمان اوج این پدیده به وقت ایران ساعت ۱۶ و ۸ دقیقه محاسبه گردیده بود.نقشه زیر مسیر ماه را در عبور از سایه زمین نشان می دهد:

این هم عکسی از این خسوف در امریکا:

البته روز دوشنبه ۲۱ تیر نیز خورشید گرفتگی کلی در شیلی قابل مشاهده خواهد بود:

شب یلدا در مسابقات فوتبال

اول تیر ماه که با انقلاب تابستانی در نیم کره شمالی مصادف است

بلند ترین روز سال اتفاق می افتد. اما در نیم کره جنوبی انقلاب زمستانی و بلند ترین شب سال و یا شب یلدا اتفاق می افتد. همزمان با بازی های فوتبال جام جهانی در افریقای جنوبی

فردا شب بلندترین شب سال واقع می شود.

البته فصل امتحانات دانشگاه که در اینجا برابر با کوتاه ترین شبهای سال است باعث می شود تا دانشجویان نتواند در شب امتحان به دلیل کوتاه بودن شب و دیدن مسابقات فوتبال درست و حسابی درس بخواند و از حالا می توان افت تحصیلی این ترم را پیش بینی کرد!

وضعیت ماه و سیارات در روزهای ابتدای ماه جمادی الثانی

امروز شنبه اول جمادی الثانی 1431 مصادف با 15 می 2010 می باشد. با شروع ماه قمری جدید، هلال ماه میهمان آسمان مغرب در کنار سیاره زهره و چند خوشه فهرست مسیه می باشد. امیدواریم اوضاع جوی نامناسب این روزها، موجب از دست دادن این مهمانی برای امشب و فردا شب نشود:

دومین شماره ماهنامه آسمان شب

دومین شماره ماهنامه جدید آسمان شب (بهمن ماه 1388) منتشر شد. عناوین این شماره را در زیر می بینید:

• ابر شاهراهی ها در منظومه شمسی
• برخورد در عصر یخبندان
• سفر به سرزمین الهه های باستان 2
• رصد خانه مراغه در گذر زمان
• سیاره سرخ
• میهمان درخشان شبهای سرد زمستان
• نگاهی به طبیعت شبهای ایران
• ایده هایی برای عکاسی در زمستان
• زیج بهادر خانی
• گفتگو با رندی کیمبل
• چگونگی نامگذاری ستاره ها
• دانشنامه
• نجوم دیجیتال
• نگارخانه آسمان شب
• ستاره شناسی نوجوان
• و معرفی کتاب ماه

برای دیدن اطلاعات دیگر به نشانی این مجله و پایگاه آسمان پارس مراجعه نمایید.

www.nightsky.ws

http://www.parssky.com/view/1116.aspx

جزئیات کسوف 25 دی 1388

جزئیات کسوف 25 دی 1388 

کسوف (خورشیدگرفتگی) روز جمعه 25 دی 1388 از نوع حلقوی است که با طلوع خورشید در مرکز آفریقا آغاز می شود (حدود ساعت ۵ جهانی) و با غروب خورشید در شرقی ترین نقطه چین به پایان می رسد (حدود ساعت ۹ جهانی). به علت قرار گرفتن ماه در نقطه اوج خود، سطح ماه نمی تواند کل قرص خورشید را بپوشاند و لذا این کسوف حلقوی نام دارد. این کسوف همزمان با مقارنه ماه  صفر خواهد بود و در ایران به صورت جزئی و بوسیله فیلترهای مخصوص خورشید قابل رصد می باشد. بیشترین گرفتگی در ایران در جنوب شرقی (۳۹ درصد گرفت قرص خورشید) و کمترین در شمال غرب کشور (۱۱ درصد گرفت قرص خورشید) می باشد. البته وضعیت جوی روز جمعه چندان مناسب نیست و این پدیده ممکن است مشکلات رصدی را از نظر ابری بودن آسمان در روز جمعه در پی خواهد داشت. 

در ایران اولین نقاط در جنوب غرب ایران شاهد کسوف خواهند بود (حدود 8:50). در نهایت شمال غرب کشور کسوفشان شروع می شود (حدود 9:45). اما پایان کسوف از شمال غرب شروع شده (حدود 11:02) و در جنوب شرق پایان می پذیرد (حدود 12:30). در جدول زیر جزئیات کسوف را در چند شهر می بینید:  

پس از کشورهای مرکزی و شرقی افریقا، بخشهایی از جنوب هند و جزیره سریلانکا و سپس یک خط عبوری از چین شاهد کسوف به صورت حلوقی می باشد. در زیر مسیر و نواحی گرفت جزئی و حلقوی نشان داده شده است:

 

	اهواز	چابهار	یزد	تهران	ماکو	سرخس
شروع گرفت	8:57	9:03	9:12	9:20	9:22	9:42
زمان بیشترین	10:15	10:45	10:32	10:25	10:12	10:53
ماکزیم گرفت	22 درصد	39 درصد	24 درصد	17 درصد	11 درصد	21 درصد
پایان گرفت	11:28	12:26	11:52	11:33	11:02	12:13

 

شبهای گالیله ای در پیش است

از پنجشنبه تا شنبه هفته آینده (۳۰ مهر تا ۲ آبان ۸۸) پروژه جهانی شبهای گالیله ای برگزار می گردد.  

شب‌های گالیله را باید بخش دوم پروژه موفق و جهانی 100 ساعت نجومی دانست. این پروژه در فروردین ماه سال جاری برگزار شد و آنچنان با محبوبیت مواجه گشت که کمتر کسی گمان می‌کرد به چنین موفقیتی دست یابد. حتی طراحان برنامه هم گمان نمی کردند ده‌ها کشور و در هر کشور ده‌ها گروه به جمع برگزارکنندگان این برنامه بپردازند و در بخش‌های مختلف آن مشارکت کنند.

گروه های نجومی برای برنامه ریزی و ثبت برنامه خود هر چه سریعتر اقدام نمایند:  

http://galileannights.org 

 http://persiangalileannights.blogspot.com/ 

برای دریافت اطلاعات در این زمینه و حتی اسلاید هماهنگ مشتری برای این برنامه می توانید به سایت فوق مراجعه نموده و یا از نشانی زیر آنرا دانلود نمایید: 

http://galileannights.org/Resources/jupiter_persian.ppt 

 

عبور ماه از روی خوشه پروین

عبور ماه از روی خوشه پروین 

فردا شب ماه از روی خوشه پروین عبور خواهد کرد. 

حوالی ساعت ۲۲ فردا شب (۱۵ مهر) ماه به محدوده خوشه پروین نزدیک می شود. 

ساعت ۲۳:۳۸ اولین برخورد ظاهری ماه با ستاره Merope که قدر حدود 4 را داراست، انجام می شود (محاسبات برای یزد و اطراف آن).  حدود ساعت 57 دقیقه بامداد نیز این ستاره از قسمت تاریک ماه طلوع خواهد کرد.

البته ماه در این عبور از فاصله بسیار کم ستاره electra عبور خواهد کرد.  

ساعت 20 دقیقه بامداد ماه به ستاره Alcyone از قدر3 خواهد رسد و تا ساعت 1:43 بامداد از پشت ماه خارج خواهد شد. 

در این بین دیگر ستارگان ریز صورت فلکی خوشه پروین یا M31 با ماه برخورد ظاهری خواهند داشت و بعد از حدود یک ساعت و 20 دقیقه هر یک از پشت ماه خارج خواهند شد. 

ما برای رصدگرانی که بخواهند با تصویر برداری از این اختفای زیبا آثار جدیدی خلق نمایند، آرزوی موفقیت می کنیم. 

 

تصاویر جدید تلسکوپ هابل

بلاخره تعمیرات و نصب تجهیزات تلسکوپ هابل در تیرماه امسال به بار نشست و تصاویر دقیق و زیبایی از اجرام سماوی در اعماق آسمان از این تلسکوپ به زمین مخابره شد. 

دوربین میدان دید باز شماره 3 اینبار از سحابی سیاره نمای NGC 6302 که 5 برابر خورشید جرم دارد، یک تصویر زیبا در محدوده امواج مرئی تا ماوراء بنفش تهیه کرده است. این جرم سماوی حدود 3800 سال نوری وسعت و 2 سال نوری ضخامت دارد. این تصویر زیبا نمایش سحابی همچون پروانه در بین صور فلکی میزان و قوس، در صورت فلکی عقرب با قدر حدود 10 می باشد که در زیر آنرا مشاهده می کنید: 

 

رؤیت هلال ماه رمضان در ایران و اروپا

رؤیت هلال ماه رمضان در ایران و اروپا   

مقدمه: شروع ماه مبارک رمضان تقریباً در اکثر کشورهای اسلامی روز شنبه 31 امرداد (با رؤیت هلال ماه با چشم مسلح یا غیر مسلح در شب قبل) شروع خواهد شد. در این فرصت، وضعیت رؤیت پذیری این هلال را برای ایران و بعضی نقاط اروپا بررسی و ارائه کرده ایم.

موعد رصد: روز جمعه 30 امرداد 1388 برابر با 21 اوت 2009 میلادی و 29 شعبان 1430

معرفی مدل مثلثی: معیارهای موجود رؤیت پذیری هلال ماه دارای سه مشکل اساسی هستند. یکی نقص مدل ریاضی بکار رفته در آنها، دوم خالی بودن جای رصدهای حساس و حدی انجام شده تا کنون (و در آینده) و سوم قادر به پیش بینی رویت هلال بعد از طلوع خورشید و قبل از غروب خورشید نمی باشند. در این مدل سعی شده است تا این سه مشکل بر اساس یک مدل سه جمله ای یا مثلثی با سه پارامتر ارتفاع هلال, اختلاف ارتفاع هلال با خورشید و ضخامت بخش میانی هلال, حل شوند. ضرایب مدل ارائه شده در این مقاله بر اساس سه رصد حدی و حساس و به روش کمترین خطای مربعات (least square estimation) محاسبه شده اند. این معیار با توجه به مقایسه می تواند پیش بینی نوع ابزار اپتیکی مناسب برای هر هلال را نیز داشته باشد. مدل بدست آمده بصورت زیر در ارائه شده است: 

Ir_m=27.13438*w+0.1392783*h-0.4933166*|dh|   

در این معیار مقادیر کمتر از 10 برای پارامتر ir-m به معنی عدم رؤیت هلال با هیچ ابزار رصدی می باشد. بقیه مقادیر طبق جدول زیر بر اساس رصدهای انجام شده در نظر گرفته شده است:

مثال ابزارهای متداول	حد پارامتر	گشودگی ابزار ()	حالت
تلسسکوپ بزرگتر از 10 اینچ	10	بیشتر از 200	A
تلسکوپ 8 اینچ	12	200	B
دوچشمی 150*40	14	150	C
دوچشمی 120*20	16	120	D
دوچشمی 80*15	18	80	E
دوچشمی 70*15	20	70	F
دوچشمی 60*20	21	60	G
دوچشمی 50*10	22	50	H
دوچشمی 40*8	25	40	I
با چشم غیر مسلح	30	چشم غیر مسلح	J

وضعیت رؤیت پذیری در ایران: با وجود مکث بسیار کم (حدود 28 دقیقه برای مرکز ایران) محاسبات خطوط رؤیت پذیری بر حسب نوع ابزار براساس مدل مثلثی به صورت نقشه زیر ارائه می گردد. در این نقشه زیر خط رؤیت پذیری امکان رؤیت هلال با چشم غیر مسلح در شرایط مناسب آب و هوایی برای افراد با تجربه امکان پذیر است. بالای این خط نیز امکان رؤیت با دوربین­های دوچشمی معمولی دور از انتظار نیست.

با توجه به نتایج بدست آمده از مدل مثلثی، رؤیت این هلال با ابزارهای متعارف از حدود ساعت 11 صبح در حضور خورشید نیز امکان پذیر می باشد. با توجه به اینکه هلال شوال 1429 (سال گذشته) با یک دوربین دوچشمی 70*15 در وسط روز رؤیت شد، رؤیت این هلال که آسان تر از هلال شوال سال قبل می­باشد، در ساعت حدود 15 با یک دوربین دوچشمی 50 ملیمتر نیز دور از انتظار  نیست. در نمودار زیر مشاهده می شود که امکان رؤیت این هلال از ساعت حدود 11 صبح با یک تلسکوپ 8 اینچ وجود دارد. به تدریج وضعیت رصدی این هلال در روز بهتر شده و در هنگام غروب خورشید در صورتیکه غبار اندکی داشته باشیم، می توانیم دقایقی بعد از غروب، این هلال را با چشم غیر مسلح رؤیت نمود. البته رؤیت این هلال با چشم غیر مسلح بعد از غروب خورشید کار ساده ای نبوده و نیاز به تجربه رصدی و دقت زیاد دارد.  

  

پارامترهای رصدی این هلال برای سه نقطه تهران، یزد و کرمان در زمان غروب خورشید هر محل به شرح زیر می باشد:

نقطه مورد نظر	طول جغرافی	عرض جغرافی	غروب خورشید	مدت مکث	محاسبات ماه در زمان غروب خورشید
					فاصله	جدایی زاویه	ارتفاع	اختلاف آزیموت	سن	فاز	ضخامت
شمال شرق تهران	36:00	51:00	19:49	24	364700	17.0	4.0	-16.3	29:17	2.27	0.71
پیست اسکی یزد	54:02	31:33	19:31	29	364658	16.7	5.2	-15.6	28:59	2.22	0.69
جنوب کرمان	29:00	58:00	19:12	31	364605	16.5	5.8	-15.1	28:41	2.18	0.68

با توجه به بررسی فوق، پیشنهادمی شود رصدگران محترم در مناطق کوهستانی با ارتفاع زیاد مستقر شده و رصد را از ساعت 12 با ابزار مناسب شروع نمایند. به محض رؤیت هلال در روز، آنرا تعقیب کرده و پس از غروب سعی نمایند آنرا با چشم غیر مسلح رؤیت نمایند.   

وضعیت رؤیت پذیری هلال در اروپا: برای بررسی وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه رمضان در نقاط خاص قاره اروپا (لندن، رم، برلین و استکهلم) با توجه به اینکه در اکثر این کشورها در زمان غروب خورشید، ماه در حال غروب بوده و مکث بسیار کوتاه است، اما با توجه به جدایی زاویه ای و ضخامت زیاد این هلال در اروپا، بررسی را برای رؤیت هلال در روز انجام داده و پارامترهای لازم را در 4 زمان به شرح جدول زیر محاسبه نموده ایم. ابتدا زمان شروع رؤیت را محاسبه کرده و سپس در زمان بیشترین ارتفاع ماه، سپس در زمان هم ارتفاعی ماه و خورشید (بیشترین اختلاف آزیموت ماه و خورشید) و در نهایت در زمان غروب خورشید محاسبات بر اساس مدل مثلثی برای تعیین نوع ابزار مورد نیاز، انجام شده است:

نقطه مورد نظر پارامترهای رصدی		لندن (انگلیس)	رم (ایتالیا)	برلین (آلمان)	استکهلم (سوئد)
طول جغرافیایی		00:04:00	12:14:00	13:22:48	17:56:00
عرض جغرافیایی		51:30:43	41:48:00	52:31:12	59:40:00
اختلاف ساعت با جهانی		0:0	1:00	1:00	1:00
در زمان شروع رصد	زمان محلی	08:30	09:00	09:10	09:00
	ارتفاع ماه	18.1	24.5	22.6	20.3
	اختلاف ارتفاع ماه و خورشید	-13.7	-13.9	-13.7	-12.5
	ضخامت میانی هلال	0.52	0.50	0.50	0.49
	پارامتر مدل مثلثی (IR)	10.0	10.1	10.1	10.0
	حداقل ابزار مورد نیاز	10 اینچ	10 اینچ	10 اینچ	10 اینچ
در بیشترین ارتفاع ماه	زمان محلی	12:51	13:02	12:56	12:35
	ارتفاع ماه	40.6	50.7	39.8	32.7
	اختلاف ارتفاع ماه و خورشید	-8.6	-7.7	-8.6	-8.9
	ضخامت میانی هلال	0.67	0.63	0.63	0.62
	پارامتر مدل مثلثی (IR)	19.6	20.3	18.4	16.7
	حداقل ابزار مورد نیاز	80 mm	70 mm	80 mm	110 mm
در لحظه هم ارتفاعی	زمان محلی	16:40	15:08	17:18	18:10
	ارتفاع ماه	21.6	41.8	17.3	5.9
	اختلاف ارتفاع ماه و خورشید	0.0	0.0	0.0	-2.0
	ضخامت میانی هلال	0.82	0.63	0.79	0.84
	پارامتر مدل مثلثی (IR)	25.3	24.8	23.8	22.6
	حداقل ابزار مورد نیاز	40 mm	50 mm	50 mm	60 mm
غروب خورشید		19:10	19:02	19:19	19:22
مکث ماه (بر حسب دقیقه)		3:00	20:00	1:00	-19
ابزار مورد نیاز برای بعد از غروب خورشید		90 mm	Nake	8 اینچ	- ! -

بطور خلاصه می توان نتیجه گرفت که در اکثر کشورهای اروپایی، هلال ماه را می توان از ساعت حدود 9 به وقت محلی (با یک ساعت اختلاف جهانی) با یک تلسکوپ 10 اینچ رؤیت نمود. در هنگام ظهر امکان رؤیت با دوربین دوچشمی 100 میلیمتر و در حدود ساعت 16 امکان رؤیت با دوربینهای دوچشمی معمولی نظیر 50 و 60 میلیمتری امکان پذیر است. به علت وضعیت مناسب این هلال، در صورت مساعد بودن شرایط جوی و در مناطق بدون غبار، رؤیت هلال در رم با چشم غیر مسلح، دور از انتظار نیست.

سید قاسم رستمی- عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر رهبری

بارش شهابی را از دست ندهید

هر سال با نزدیک شدن به 21 مرداد رصدگران علاقه مند شهابها، برنامه منظمی برای ثبت شهابهای بارش شهابی برساوشی دارند. 

امسال اوج بارش از ساعت 22 تا ساعت 24 امشب می باشد. شبهای تابستانی و گرمای هوا که ما را به بالای بام هدایت می کندف می تواند لحظاتی را با تماشای آسمان و دیدن چند شهاب زیبا، لحظات به یاد مانی را بدنبال داشته باشد. البته شهابهای 19 تا 23 مرداد نیز مربوط ردپای دنباله دار سوئیفت تاتل است که آخرین بار در سال 1992 از نزدیک مدار زمین عبور کرده است. لذا تا چند شب آینده بارش ادامه دارد.